กินยาอย่างไรให้ถูกวิธี?

การกินยาให้ถูกวิธีคือ การกินให้ ถูกคน ถูกขนาด ถูกเวลา ถูกวิธี และถูกหลัก โดยยึดตามคำแนะนำบนฉลากยาและแพทย์สั่งเสมอ หากไม่แน่ใจ ควรปรึกษาเภสัชกรหรือแพทย์ การลืมกินยาควรเว้นระยะห่างและปรึกษาผู้เชี่ยวชาญเพื่อหลีกเลี่ยงผลข้างเคียงและเพิ่มประสิทธิภาพการรักษา

หลักการกินยา 5 ถูก

·     ถูกคน ใช้ยาตามเพศ อายุ หรือสภาวะร่างกายที่แพทย์กำหนด เช่น สตรีมีครรภ์ต้องระมัดระวังเป็นพิเศษ

·     ถูกขนาด ไม่ใช้ยามากหรือน้อยเกินไปตามที่แพทย์สั่ง เพื่อให้ยาได้ผลการรักษาที่ดี

·     ถูกเวลา กินยาตามเวลาที่กำหนด เพื่อให้ระดับยาในร่างกายคงที่

·     ถูกวิธี อ่านฉลากยาและปฏิบัติตามคำแนะนำอย่างเคร่งครัด เช่น เคี้ยวหรือบดยาให้ละเอียด หรือใช้น้ำเปล่าในการกลืน

·     ถูกหลัก กินยาให้ครบตามคำสั่งแพทย์ แม้ว่าอาการจะดีขึ้นแล้ว โดยเฉพาะยาปฏิชีวนะหรือยาโรคประจำตัว

หลักในการรับประทานยาก่อน หลัง หรือพร้อมอาหาร

·     ยาก่อนอาหาร ควรรับประทานก่อนอาหารอย่างน้อย 30 นาที หากลืมรับประทานยาก่อนอาหาร อาจรอประมาณ 2 ชั่วโมงหลังจากรับประทานอาหาร เพื่อรอให้ท้องว่างแล้วค่อยรับประทานยาเม็ดที่ลืม หากเวลาที่ต้องรับประทานยาใกล้กับมื้อถัดไปให้ข้ามยามื้อที่ลืม แล้วรับประทานยามื้อต่อไปตามขนาดปกติโดยไม่ต้องรับประทานยาซ้ำ ทั้งนี้ไม่รวมถึงกลุ่มยาก่อนอาหารที่ใช้สำหรับลดระดับน้ำตาลในเลือด หากไม่แน่ใจในวิธีรับประทานยาควรปรึกษาเภสัชกร

·     ยาหลังอาหาร ควรรับประทานหลังอาหาร อาจรับประทานหลังอาหารทันที หรือหลังอาหารประมาณ 15 - 30 นาทีก็ได้ หากลืมรับประทานยาหลังอาหาร สามารถรับประทานยาได้ทันทีที่นึกได้ หากนึกได้ในเวลาที่ใกล้มื้อถัดไปควรรอรับประทานหลังอาหารในมื้อถัดไปแทน

·     ยาหลังอาหารทันที ควรรับประทานหลังรับประทานอาหารเสร็จทันที เนื่องจากยาบางตัวอาจมีฤทธิ์ระคายเคืองทางเดินอาหาร

·     ยาก่อนนอน ควรรับประทานก่อนนอน 15 - 30 นาที

·     ยาพร้อมอาหาร รับประทานพร้อมอาหารคำแรก หรือหลังจากรับประทานอาหารไปแล้วครึ่งหนึ่ง

·     ยาที่ต้องเคี้ยวให้ละเอียดก่อนกลืน เคี้ยว หรือบดยาให้ละเอียดก่อนกลืน เพื่อการแตกตัวที่ดีของยา ส่งผลให้ยาออกฤทธิ์ได้ดีขึ้น

·     ยาที่อาจทำให้ง่วงซึม ควรหลีกเลี่ยงการขับรถ หรือทำงานกับเครื่องจักรกล หรือระวังพลัดตกหกล้ม

·     ยาที่ควรดื่มน้ำตามมาก ๆ เพื่อให้ยาออกฤทธิ์ได้ดีขึ้น หรือลดโอกาสที่จะเกิดผลข้างเคียงจากยา

·     ยาที่แนะนำให้รับประทานซ้ำ ทุก 4 - 6 ชั่วโมงเมื่อมีอาการ ห้ามรับประทานยานี้ซ้ำก่อน 4 - 6 ชั่วโมง เพราะจะทำให้ระดับยาในกระแสเลือดสูงจนเกินไป และอาจเกิดผลข้างเคียงจากยาได้

·     ยาที่ต้องรับประทานติดต่อกันจนหมด รับประทานติดต่อกันจนครบตามแพทย์สั่งเพื่อประสิทธิภาพที่ดีในการรักษา เช่น ยาฆ่าเชื้อ ควรรับประทานติดต่อกันจนหมดเพื่อป้องกันการดื้อยา

·     ยาที่รับประทานแล้วไม่ควรนอนทันที เนื่องจากยาสามารถทำให้เกิดการระคายเคืองต่อหลอดอาหารได้ หลังจากรับประทานยาไปแล้ว ต้องอยู่ในท่าตั้งตรงไม่น้อยกว่า 30 - 60 นาที ควรนั่งตัวตรง หรือยืนตัวตรง ห้ามเอน ห้ามนอน

·     ยาที่รับประทานตามอาการ รับประทานเฉพาะเวลามีอาการ ไม่จำเป็นต้องรับประทานต่อเนื่อง